Người dân khám chữa bệnh tại nhà có thể được bảo hiểm y tế thanh toán chi phí

Cần có quy định rõ ràng

Ngày 15/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét và đưa ra ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT).

Bà Nguyễn Thúy Anh - Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, dự thảo luật sửa đổi lần này đã tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội và điều chỉnh để đồng bộ với Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Một trong những điểm mới là bổ sung một số hình thức khám chữa bệnh mới được thanh toán BHYT như: Khám chữa bệnh từ xa, y học gia đình và tại nhà.

Việc này sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ y tế, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT. Mặc dù vậy, vẫn có một số ý kiến băn khoăn về quy định và triển khai các hình thức này sao cho khả thi và hiệu quả.

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, sau khi rà soát dự thảo, Bộ Tư pháp nhận thấy chưa có quy định cụ thể về phương thức thanh toán BHYT với các nhóm đối tượng khám chữa bệnh từ xa và tại nhà. Để bảo đảm tính khả thi, ông đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ hơn các quy định về cách thức triển khai trên thực tế.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Đức Hòa - Phó tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng, khám chữa bệnh từ xa là xu hướng phù hợp với sự phát triển của công nghệ, được minh chứng qua việc áp dụng trong đại dịch Covid-19. Nhưng khám chữa bệnh tại nhà còn khá mới mẻ tại Việt Nam và rất ít quốc gia thực hiện hình thức khám này.

Ông nhấn mạnh, báo cáo của Chính phủ chưa đánh giá đầy đủ tác động, cách thức tổ chức và đối tượng chịu ảnh hưởng. Đồng thời, bày tỏ lo ngại về việc chất lượng dịch vụ nếu lực lượng y tế bị phân tán hoặc khi khám chữa bệnh tại nhà và tác động đối với quỹ BHYT.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay, các hình thức khám chữa bệnh từ xa, tại nhà và y học gia đình đã được quy định trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Do đó, việc triển khai Luật BHYT sửa đổi cũng phải có các cơ chế thanh toán phù hợp để đảm bảo nguồn lực.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, khám chữa bệnh tại nhà là nhu cầu thực tiễn, đặc biệt với những người không thể đến cơ sở y tế vì lý do sức khỏe. Vì vậy, việc quy định thanh toán BHYT cho đối tượng này là cần thiết. Cũng theo bà, quy trình và cách thức thực hiện sẽ được Bộ Y tế quy định chi tiết trong các nghị định và thông tư hướng dẫn sau khi luật được thông qua.

Chưa thể thông tuyến bảo hiểm y tế

Luật Bảo hiểm Y tế chính thức có hiệu lực từ năm 2009. Theo đánh giá của Chính phủ, sau 15 năm triển khai, Luật Bảo hiểm Y tế đã phát sinh một số vướng mắc và bất cập cần được điều chỉnh. Một trong số đó vấn đề thông tuyến và chuyển tuyến được người dân đặc biệt quan tâm.

Mặc dù luật hiện hành quy định việc đăng ký cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu theo địa giới hành chính là hợp lý, nhưng chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc tiếp cận dịch vụ y tế.

Trong dự thảo sửa đổi lần này, Chính phủ trình đề xuất sửa đổi quy định theo hướng "thông tuyến" tại cấp huyện trên toàn quốc đối với các cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu, cũng như các cơ sở y tế thuộc cấp cơ bản đã được phân tuyến huyện trước ngày 1/1/2025. Điều này khác với quy định hiện hành, chỉ áp dụng "thông tuyến" với bệnh viện tuyến huyện.

Dự thảo luật cũng quy định trường hợp người bệnh được chẩn đoán xác định mắc một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, hoặc bệnh cần phẫu thuật hay sử dụng kỹ thuật cao, sẽ được quyền đi thẳng đến các cơ sở có chuyên khoa và năng lực chuyên môn cao mà không cần phải chuyển tuyến.

Chính phủ cho biết đã chỉ đạo Bộ Y tế và các cơ quan liên quan nghiên cứu các giải pháp để người có thẻ bảo hiểm y tế có thể tự do khám, chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở y tế nào mà không phải làm thủ tục chuyển tuyến, theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tuy nhiên, Chính phủ cũng cho rằng, hiện tại chưa thể thực hiện ngay điều này mà cần có lộ trình cụ thể, nhằm đảm bảo ổn định cho hệ thống khám, chữa bệnh và chuẩn bị các điều kiện cần thiết, đặc biệt là tăng cường năng lực cho y tế cơ sở. Do đó, một số giải pháp đã được bổ sung để tạo thuận lợi cho người dân và dự kiến đưa ra phương án mở có lộ trình để Quốc hội xem xét.

Sau khi tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu mở rộng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế, cho phép họ tự đi khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế.

Cụ thể, từ ngày 1/7/2026, đối với trường hợp khám, chữa bệnh tại các cơ sở thuộc cấp cơ bản (ngoại trừ các trường hợp cấp cứu, mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo), và tại các cơ sở y tế chuyên sâu đã được phân tuyến tỉnh trước 1/1/2025, sẽ được thanh toán 100% chi phí điều trị nội trú và 50% chi phí khám bệnh, chữa bệnh ngoại trú.